نحوه برخورد با كودكان دروغگو چگونه بايد باشد؟ اين سؤال براي بسياري از پدر و مادرها پيش مي‌آيد. صداقت و راست‌گويي يكي از مهم‌ترين ارزش‌ها در دنياي ما بزرگسالان است. به همين خاطر اولين باري كه با دروغگويي فرزندمان مواجه مي‌شويم به‌شدت نگران خواهيم شد. البته اين موضوع تا حدودي هم جاي نگراني دارد، اما اگر راه‌هاي صحيح برخورد با كودكان دروغگو را بلد باشيد به‌راحتي مي‌توانيد اين مشكل را برطرف كنيد. بااين‌حال اگر احساس مي‌كنيد فرزندتان با بالارفتن سنش بازهم دست از دروغگويي برنداشته بهتر است راجع به اين موضوع از يك روان‌شناس كودك كمك بگيريد.

منبع: برخورد با كودكان دروغگو با 11 راهكار درماني

چند اشتباه در برخورد با كودكان دروغگو

قبل از هر اقدامي براي برخورد با كودكان دروغگو بايد بدانيد كه واكنش هايي نه تنها به او كمك نمي كند بلكه موجب بدتر شدن اين رفتار خواهد شد. در ادامه به چند اشتباه رايج در برخورد با كودكان دروغگو اشاره كرده‌ايم.

🔸داد زدن سر كودك به خاطر دروغ اش

🔸كتك زدن يا تنبيه بدني

🔸ضايع كردن او در جمع و جلوي ديگران

🔸بازخواست او بابت دروغگويي

🔸برملا كردن دروغ كودك جلوي دوستانش

🔸 برچسب دروغگويي به كودك

🔸 واكنش هاي افراطي

🔸از اين الفاظ استفاده نكنيد “دروغ نگو”، “شوخي ميكني”، “الكي نگي”

آيا برخورد با كودكان دروغگو در سنين مختلف بايد متفاوت باشد؟

توانايي درك كودكان از وقايع و حتي بيان حقيقت كاملا به سنشان ارتباط دارد. كودكان از سنين دو سالگي دروغ گفتن را شروع مي كنند و تا دوازده سالگي اين رفتار به اوج خود مي رسد. كودكان متوجه كوچك يا بزرگ بودن دروغ شان نمي شوند. دروغگويي در واقع بخشي از روند رشدي آن هاست. اما محيط، سبك تربيتي و الگوهاي كودكان در چگونگي پيشروي اين روند نقش زيادي دارند. با يك سبك تربيتي مناسب شما مي توانيد بهترين برخورد با كودكان دروغگو را در پيش بگيريد تا در آينده با مشكلات كمتري مواجه بشويد.

برخورد به كودكان دروغگو در سنين 2 تا 4 سال

كودكان تقريبا از دو سالگي دروغگويي را شروع مي كنند و در سه سالگي به طور واضح مي توانيد دروغگويي آن ها را تشخيص دهيد. آن ها بدون هيچ قصد و غرضي اين كار را انجام مي‌دهند. آن ها با اين كار مهارت خود را در ارتباط با والدين و اطرافيان مي سنجند و از اين كار لذت مي برند. پس نيازي به نگراني نيست. اما از آنجا كه دروغگويي اكتسابي است بايد براي جلوگيري از پيشروي آن در بزرگ سالي اطلاعات كافي داشته باشيد.

برخورد با دروغگويي كودكان پيش دبستاني

شما به راحتي مي توانيد با توجه به تغيير رنگ صورت و يا تن صدا متوجه دروغ فرزند پيش دبستاني خود بشويد. اما آنها در اين سن متوجه شده اند كه مي توانند برخي از افكار و چيزها را از والدين شان مخفي كنند. برخوردهاي تند شما در اين دوره موجب شكل گيري اين باور مي شود كه گفتن همه واقعيت به والدين كار درستي نيست چرا كه با پيامدهاي نامتناسبي همراه است.

قبل از برخورد با كودكان دروغگو علت را پيدا كنيد

قبل از اينكه بخواهيم راجع به راه‌هاي برخورد با كودكان دروغگو صحبت كنيم بايد دلايل اين رفتار كودكان را بشناسيم. شناخت علت رفتار كمك بسياري به درمان آن خواهد كرد. با كمي دقت در رفتار فرزندتان، به‌خصوص زمان‌هايي كه او دست به دروغگويي مي‌زند مي‌توانيد متوجه دليل رفتار او شويد. از جمله مهم‌ترين دلايل دروغگويي در كودكان به شرح زير است. 

✅ فرار از تنبيه

اولين و مهم‌ترين دليل دروغگويي كودكان اين است كه آن‌ها مي‌خواهند خودشان را از تنبيه نجات دهند. وقتي فرزند شما كار بدي انجام داده مي‌داند كه قرار است از سمت شما تنبيه شود. اما تنبيه براي تمامي كودكان موضوع ناخوشايندي است. به همين خاطر او شروع به دروغ گفتن مي‌كند تا شما را قانع كند كه كار بدي انجام نداده است.

✅  جلب‌توجه اطرافيان

كودكان بيش از هر زماني به دريافت توجه والدين و اطرافيان نياز دارند. بااين‌حال بسياري از مواقع ما آن‌قدر درگير زندگي خودمان هستيم كه فرصتي براي توجه كردن به آن‌ها باقي نمي‌ماند. در اين شرايط كودك احساس مي‌كند مي‌بايست براي جلب‌توجه والدين دست به كارهاي ديگري بزند.

براي مثال بعضي از كودكان شروع به پرخاشگري مي‌كنند؛ اما گروه ديگري هم هستند كه دست به دروغگويي مي‌زنند. در واقع كودك سعي مي‌كند با استفاده از اين روش توجهي كه شما به او نداشته‌ايد را دريافت كند. اين دليل گاهي اوقات در جمع دوستان همسال نيز ديده مي‌شود. براي مثال كودك ممكن است از سفرهاي خارجي يا شرايط زندگي خود براي دوستانش دروغ‌هايي بگويد تا ميان آن‌ها جايي براي خودش باز كند و دوستانش او را به‌عنوان فرد مهمي ببينند.

✅  يادگيري يا الگوهاي نامناسب

يكي از دلايل دروغگويي در كودكان الگوهاي نامناسب هستند. يادتان باشد بچه‌ها بيش از هر زمان ديگري به رفتار شما دقت مي‌كنند. در واقع آن‌ها در تلاش هستند تا از طريق رفتارهاي شما روش‌هاي زندگي در دنيا را ياد بگيرند. حال اگر آن‌ها متوجه شوند كه شما در برخي مواقع به ديگران دروغ مي‌گوييد اين رفتار را از شما ياد خواهند گرفت. البته يادگيري تنها از طريق پدر و مادر نخواهد بود. ديدن دروغگويي در محيط اطراف، حتي توسط كودكان همسال يا قهرمان‌هاي برنامه كودك نيز مي‌تواند باعث تقليد كودكان از اين رفتار بشود.

در برخورد با كودكان دروغگو تفاوت ميان خيال‌پردازي و دروغگويي را درك كنيد

يكي از نكاتي كه در نحوه رفتار و برخورد با كودكان دروغگو بايد به آن توجه داشته باشيد خيال‌پردازي است. توانايي ذهني كودكان براي تشخيص واقعيت از خيال بسيار كم است. به همين خاطر گاهي اوقات آن‌ها رؤياهاي خودشان را با شما در ميان مي‌گذارند. براي مثال ممكن است شما از فرزندتان بشنويد كه قهرمان يك كارتون ديروز به اتاقش آمده است. به اين نكته دقت داشته باشيد كه فرزند شما در اين شرايط دروغ نمي‌گويد. بلكه او در حال بيان خيالاتش است. در چنين شرايطي بهتر است بادقت به كودك گوش كنيد؛ يا گاهي اوقات سؤال‌هايي راجع به حرف‌هايش از او بپرسيد.

يكي ديگر از زمان‌هايي كه فرزند شما به سمت خيال‌پردازي مي‌رود بيان خاطرات هستند. كودكان حافظه ضعيفي دارند و خيلي نمي‌توانند اتفاقات را در ذهن‌شان براي مدت طولاني نگه دارند. همين موضوع باعث مي‌شود آن‌ها در بيان خاطرات گاهي نيز تخيلات‌شان را بيان كنند. براي مثال هنگامي كه فرزندتان در حال صحبت‌كردن از اتفاقات آن روز مهدكودك است ممكن است شروع كند و راجع به گردش علمي صحبت كند كه اصلاً در آن روز اتفاق نيفتاده است.

در اين موقعيت‌ها هرگز فرزندتان را به دروغگويي متهم نكنيد. بلكه به اين موضوع توجه داشته باشيد كه آن‌ها صرفاً شروع به خيال‌پردازي كرده‌اند. برخورد نامناسب شما با اين موضوع مي‌تواند دشواري‌هايي را در جريان تخيلات و خلاقيت فرزندتان به همراه داشته باشد.

برخورد با كودكان دروغگو

شما براي برخورد با كودكان دروغگو بايد پيش از هر چيز به سن و ميزان درك فرزندتان توجه نماييد. در ادامه توصيه هايي از طرف روانشناسان در برخورد با كودكان دروغگو پرداخته ايم. اما اين مطالب كافي نيست. حتما در اين باره با روانشناس كودك نيز مشورت بگيريد.

1️⃣ به رفتار خودتان نگاه كنيد

همان‌طور كه گفتيم مهم‌ترين دليل دروغگويي كودكان ترسي است كه از تنبيه شدن دارند. حتي اگر در برخورد با كودكان دروغگو از تنبيه تا به حال استفاده نكرده باشيد، اين نوع ترس از رفتار شما ممكن است برداشت شود. به همين خاطر اگر مي‌بينيد فرزندتان اخيراً زياد دروغ مي‌گويد بهتر است كمي بيشتر به رفتار خودتان دقت داشته باشيد. بسياري از مواقع سخت‌گيري‌ها و بدرفتاري‌هاي والدين مهم‌ترين دليلي هستند كه از فرزند شما يك دروغگو مي‌سازند.

به همين خاطر در اولين قدم بهتر است كمي به رفتار خودتان توجه داشته باشيد. آيا شما بيش از حد با كودك سخت‌گير هستيد؟ اگر اين موضوع درست باشد بهتر است نحوه برخورد با كودك خود را تغيير بدهيد. وقتي فرزندتان احساس كند كه قرار نيست بابت همه چيز تنبيه شود به احتمال زياد دست از دروغ‌گويي برخواهد داشت.

2️⃣برخورد با كودكان دروغگو | اعتمادبه‌نفس كودك را تقويت كنيد

يكي از مشكلاتي كه باعث مي‌شود فرزند شما به سمت دروغ گفتن حركت كند اعتمادبه‌نفس پايين است. در حقيقت او احساس مي‌كند به‌اندازه كافي خوب و دوست‌داشتني نيست. به همين خاطر سعي مي‌كند با استفاده از دروغ خودش را بهتر و بزرگ‌تر از آن چيزي كه هست نشان دهد. اگر احساس مي‌كنيد فرزند شما نيز دچار چنين مشكلي شده بهتر است كمي بيشتر روي اعتمادبه‌نفس كودك و راه‌هايي كه براي تقويت آن وجود دارد دقت كنيد.

3️⃣محيط اطراف كودك را كنترل كنيد

گفتيم كه الگوهاي نامناسب يكي از دلايلي هستند كه باعث مي‌شود فرزند شما دروغ بگويد. پس اگر مي‌خواهيد رفتار فرزندتان را كنترل كنيد يكي از راهكارها اين است كه محيط اطراف او را كنترل كنيد. وقتي فرزند شما الگوهايي در اطرافش داشته باشد كه دروغ نمي‌گويند و مسئوليت رفتار خود را برعهده مي‌گيرند صداقت را ياد خواهد گرفت.

4️⃣برخورد با كودكان دروغگو | صداقت را تشويق كنيد

هميشه هم قرار نيست تمركزتان را روي دروغگويي كودك بگذاريد. گاهي اوقات بهتر است رفتارهاي مخالف با دروغگويي مثل صداقت را تشويق كنيد. براي مثال شما مي‌توانيد ديگراني را كه با صداقت رفتار مي‌كنند تحسين كنيد. يا زماني كه كودك شما با صداقت رفتار مي‌كند از تنبيه كردن او خودداري كنيد. براي مثال اگر فرزندتان ظرفي را شكسته اما مسئوليت آن را برعهده نمي‌گيرد به او بگوييد كه اگر راست بگويد تنبيه نخواهد شد. يا اگر خودش واقعيت را مي‌گويد به‌جاي تنبيه كردن او صداقتش را تشويق كنيد. اين كار باعث مي‌شود فرزندتان به‌تدريج متوجه شود كه براي فرار از تنبيه مي‌بايست به‌جاي دروغ گفتن واقعيت را بيان كند.

5️⃣راهكارهايي براي جبران رفتار اشتباه

همان‌طور كه گفتيم بزرگ‌ترين مشكل كودكان اين است كه از پذيرفتن مسئوليت اشتباه‌شان فراري هستند. در واقع آن‌ها تصور مي‌كنند كه اگر واقعيت را قبول كنند تنبيه سختي در انتظارشان خواهد بود. به همين خاطر يكي از راهكارهايي كه مي‌تواند به شما كمك كند اين است كه روش‌هاي جبران اشتباه را به فرزندتان آموزش دهيد. براي مثال به كودك بياموزيد وقتي كار اشتباهي انجام مي‌دهد مي‌بايست به‌جاي دروغ گفتن، بابت رفتار خود عذرخواهي كند. اين روش باعث مي‌شود ذهن آنها به‌جاي دروغ گفتن به اين سمت درگير شود كه به نحوي اشتباه خود را جبران كنند.

6️⃣استفاده از بازي‌ها

بازي براي كودكان تنها وسيله‌اي براي سرگرم شدن نيست. آن‌ها از طريق بازي موضوعات بسياري را براي زندگي خود ياد مي‌گيرند. به همين خاطر يكي از روش‌هاي بسيار مطلوبي كه شما مي‌توانيد از طريق آن اهميت صداقت را به فرزندتان ياد بدهيد بازي‌ها هستند. سعي كنيد با استفاده از بازي يا خواندن قصه‌هايي راجع به اين موضوعات به كودك كمك كنيد با مفاهيمي مثل دروغ و صداقت و جايگاه هركدام از آنها آشنا شود. بازي يكي از بهترين روش ها براي برخورد با كودكان دروغگو است.

7️⃣ واكنش هاي هيجاني از خود نشان ندهيد

با سرزنش هاي بيش از حد، كش دادن موضوع، نصيحت مداوم، روي برگرداندن و تنبيه كودك باعث مي شود كه شما در نظر او فردي غير قابل اعتماد و غير منطقي به نظر بياييد. پس به جاي جلوگيري از اين كار موجب تكرار رفتار او خواهيد شد.

8️⃣ قبل از برخورد با كودكان دروغگو به دنبال علت آن باشيد

پيدا كردن دليل دروغگويي باعث مي شود شما مسير درستي براي رفع اين مساله پيش بگيريد. پس در قدم اول بايد علت اين رفتار را پيدا كنيد. اگر قادر به يافتن آن نيستيد از كودك بپرسيد و اگر به نتيجه نرسيديد حتما از متخصصين كودك كمك بگيريد.

9️⃣ توجه كافي به او بدهيد

خيلي از رفتارهاي منفي كودكان براي جلب توجه والدين رخ مي‌دهد. پس به جاي مقابله با آن فقط كافي است آنچه كه نياز كودك است به او بدهيد. پس به جاي جستجو برخورد با كودكان دروغگو ، فقط به او توجه و محبت كنيد.

🔟 با او دوست باشيد

گاه ما آدم ها با دوستانمان احساس نزديك تري داريم و همه چيز را به آن ها مي گوييم. چرا كه دوست قضاوت و نصيحت مان نمي كند و در عوض با ما همدردي مي‌كند. پس با برقراري يك ارتباط نزديك و دوستانه مي توانيد برخورد بهتري با كودكان دروغگو خود داشته باشيد.

⏸️ او را امتحان نكنيد

برخي والدين براي جلوگيري از دروغگويي، دست به امتحان كودك مي زنند. شما با اين كار تنها اطمنيان فرزندتان به خود را از دست مي دهيد. فرزندتان به اين باور مي رسد كه براي مخفي كرده مسائل اش بايد احتياط بيشتري بكند پس شكاف بيشتري ميان شما ايجاد خواهد شد.

چند نكته در برخورد با كودكان دروغگو

📌 با كودك خود درباره معايب دروغ  و اهميت راستگويي

📌  به كودك كمك كنيد تا از وضعيت هايي كه مجبور است دروغ بگويد دوري كند

📌  كودك تان را بابت اقرار به اشتباهات اش تشويق كنيد

📌  الگويي براي بيان حقيقت باشيد

نحوه برخورد با كودكان دروغگو و اهميت مشاوره

دروغ گفتن بخشي از فرايند رشد طبيعي كودك است؛ و در بسياري از مواقع شما مي‌توانيد با استفاده از راهكارهايي كه در بالا از آنها صحبت كرديم اين موضوع را برطرف كنيد. اما گاهي اوقات نيز دروغ‌هاي فرزندتان به همين سادگي تمام نمي‌شود. در اين شرايط و به‌خصوص پس از رسيدن فرزندتان به سنين دبستان بهتر است راجع به اين موضوع از يك مشاور كمك بگيريد.

دروغگويي در اين سنين موضوعي است كه اگر براي برطرف‌كردن آن تلاش نكنيد ممكن است تبديل به يكي از عادت‌هاي فرزندتان بشود. پس حتما بايد به دنبال راهي براي برخورد با كودكان دروغگو خود باشيد. به‌علاوه بسياري از مواقع دروغگويي نشانه‌اي از مشكلات جدي‌تري است. براي مثال نداشتن اعتمادبه‌نفس، اضطراب يا حتي مشكلاتي مانند اختلال سلوك مي‌تواند فرزند شما را به سمت دروغگويي سوق بدهد. در اين شرايط مشاورين با استفاده از روش‌هاي درماني مختلف سعي مي‌كنند دليل دروغگويي كودك را پيدا كرده و براي برطرف‌كردن آن برنامه‌ريزي مي‌كنند. 

براي دريافت مشاوره در زمينه برخورد با كودكان دروغگو مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني كودك از طريق شماره 02191002360 با برترين متخصصان كلينيك تخصصي ني ني مايند تماس حاصل نماييد.

سؤالات متداول